محتوا در یک نگاه
قطعا شما هم تا کنون در خصوص مالیات مطالبی دیده یا شنیده اید و یا حتی با پرداخت آن سر و کار داشته اید. به همین دلیل سوالاتی در این زمینه برای شما هم پیش آمده، سوالاتی مانند مالیات چیست؟ چرا باید مالیات پرداخت کنیم؟ چه مواردی در پرداخت مالیات اهمیت دارند؟ و … در این مطلب قصد داریم شما را با این مفاهیم آشنا کنیم پس با ما همراه باشید.
منظور از مالیات چیست؟
مالیات یعنی انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت و یا بخشی از سود فعالیت های اقتصادی که نصیب دولت می شود زیرا ابزار و امکانات دست یابی به این درآمد و سود توسط دولت فراهم می گردد. مالیات انواع مختلفی دارد مانند مالیات بر درآمد، مالیات بر ارزش افزوده و …. یکی از پرتکرارترین موارد در حوزه‌ی مالیاتی، مالیات بر ارزش افزوده می باشد.
دولت ها در سال های اخیر از مالیات بر ارزش افزوده برای خود درآمد قابل اتکایی بدست آورده اند.
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
مالیات بر ارزش افزوده (Value-added Tax) یا به اختصار VAT در هر مرحله از زنجیره تولید (از نقطه شروع تا فروش) و افزوده شدن ارزش، وضع می‌شود. مقدار مالیات بر ارزش افزوده‌ای که مصرف‌کننده می‌پردازد، بستگی به هزینه محصول دارد. مالیات بر ارزش افزوده از انواع مالیات غیر مستقیم است. تمامی فعالان اقتصادی اعم از افراد حقیقی یا حقوقی از مرحله اول تولید تا مرحله ی نهایی شامل توزیع کالا و خدمات است، پرداخت می کنند. این مالیات جز مالیات های مرحله به مرحله می باشد.
مالیات بر ارزش افزوده در واقع نوعی مالیات بر فروش کالا و خدمات چند مرحله‌ای است، که در طی مراحل زنجیره واردات /تولید /توزیع /مصرف با نرخ مالیاتی ثابت (غیرتصاعدی) اعمال می‌گردد ولی نهایتاً مصرف‌کنندگان نهایی تنها پرداخت‌کننده واقعی آن می‌باشند. مبنای محاسبه این مالیات بهای کالا و خدماتی است که یا در داخل تولید می‌شوند و یا به کشور وارد می‌گردند و فروشندگان و یا ارائه‌دهندگان خدمات برای آن‌ها صورتحساب صادر می‌نمایند. در این نظام مالیاتی هر یک از ارائه دهندگان کالا و خدمات که در این نظام مالیاتی از دید دولت مؤدیان مالیاتی تلقی می‌گردند، مکلف به نگهداری دفاتر حسابداری و در هنگام فروش مکلف به تهیه و صدور صورتحساب می‌باشند. در صورتحساب‌های صادره بایستی مشخصات طرفین معامله، مشخصات کامل کالا همراه با قیمت و مالیات آن در ستون‌های مربوطه، در چند نسخه ثبت شده باشد.
تصور اشتباهی که در خصوص مالیات بر ارزش افزوده قرار دارد این است که این مالیات را فقط مخصوص مصرف کننده می دانند در حالی که تولیدکننده کالا یا خدمات هم باید آن را پرداخت کنند. تولیدکنندگان مناطق ویژه اقتصادی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
زمان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده چگونه است؟
هر ۹۰ روز یک بار با یک فرجه ۱۵ روزه پرداخت می شود. مشمولان مالیات بر ارزش افزوده می بایست اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی یا همان www.evat.ir ارائه دهند و مبلغ آن را واریز کنند تا مشمول جریمه دیرکرد پرداخت نشوند.
اجرای مالیات بر ارزش افزوده با نرخ ثابت و یکسان از یکسو به پیش بینی میزان درآمد دولت و در نتیجه امکان برنامه ریزی بهتر کمک می کند و از سوی دیگر از آن جا که به صورت دوره ای و کوتاه مدت وصول می شود، تداوم تامین نقدینگی دولت را تضمین می کند.
نحوی محاسبه مالیات بر ارزش افزوده به چه صورتی است؟
در هر گروه از کسب و کارها روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده با یک دیگر متفاوت است. به طور کلی مالیات بر ارزش افزوده و نحوی محاسبه آن به ۴ دسته طبقه بندی می شود:
- حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید کالا یا خدمات
- حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش کالا یا خدمات
- حساب عوارض خرید کالا یا خدمات
- حساب عوارض فروش کالا یا خدمات
مبلغ مالیات بر ارزش افزوده بر اساس ارزش کالا یا خدماتی که در صورت حساب خرید کالا یا خدمات درج می شود، باید پرداخت شود. اگر اسناد و مدارکی که نشان دهد که ارزش واقعی کالا یا خدمات به صورت واقعی اعلام نشده است، مالیات بر اساس بهای روز محاسبه می شود.
مالیات بر ارزش افزوده هم چون دیگر پدیده ها و ابزارهای اقتصادی دیگر نیز دارای جنبه های مثبت (مزایا) و جنبه های منفی (معایب) می باشد. از جمله مزایای مالیات بر ارزش افزوده می توان به موراد زیر اشاره نمود.
- انعطاف‌پذیری مالیات بر ارزش افزوده
با توجه به وضعیت اقتصادی کشور می‌تواند حالت انعطاف پذیر داشته باشد در هنگام رونق اقتصادی چون از نوع مالیات بر ارزش افزوده کالاها و خدمات اعمال می‌شود با افزایش سطح تولید و ارزش افزوده میزان وصولی از این
منبع افزایش می یابد و از طرف دیگر در زمان رکود اقتصادی با کاهش سطح تولیدات ، ارزش افزوده موسسات اقتصادی سطح وصولی مالیات بر ارزش افزوده نیز تقلیل می یابد و در نتیجه از فشار فزاینده بار مالیاتی بر طبقات مختلف جامعه در زمان رکود کاسته می‌شود
- درآمدزایی برای هزینه های دولت
تا جایی که از مالیات بر ارزش افزوده به عنوان ماشین چاپ اسکناس برای دولت استفاده می کنند
- معایب مالیات بر ارزش افزوده
- اثر نزولی مالیات بر ارزش افزوده
به این معنا که چون مالیات بر ارزش افزوده یک مالیات بر مصرف است و معمولاً با نرخ ثابت( غیر تصاعدی ) بر کالاهای مشمول اعمال می گردد و در نتیجه اقشار کم درآمد به صورت نسبی فشار مالیاتی بیشتری را تحمل می کنند
- اثر مالیات بر ارزش افزوده در افزایش سطح قیمت‌ها
- گاهی این مطلب به عنوان یکی از انتقادات بر این نوع مالیات مطرح می گردد ولی تجربه کشورهایی که این نوع مالیات را برقرار کرده اند نشان می‌دهد این نگرانی چندان موجه نیست
- چگونگی محاسبه و اجرا نرخ مالیات بر ارزش افزوده
هر سال از سوی سازمان امور مالیاتی و سازمان مالیات بر ارزش افزوده ابلاغ می‌شود.
در صورت نیاز به مشاوره با ما از طریق شماره ۰۹۹۱۳۷۸۳۴۶۱ در ارتباط باشید.