محتوا در یک نگاه
رفع ابهام از مصادیق مزایای رفاهی و انگیزشی مشمولین قانون کار
دفتر ریاست جمهوری در نامه ای مورخ ۱۴۰۰/۱۰/۰۵ به موضوع مصادیق مزایای رفاهی و انگیزشی مشمولین قانون کار پرداخته است.
طی این نامه ابهامات موجود در خصوص مصادیق مزایای رفاهی و انگیزشی مشمولین قانون کار و معافیت های مالیاتی این مزایا و معافیت مالیاتی حق بیمه سهم حقوق بگیران پرداخته شده است.
طی نامه به تعیین مسئله و گردش کار پرداخته شده است که در چند بند مطرح گردیده است :
الف) تبیین مسئله و گردش کار
- فصل سوم از باب سوم قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۹۴ از مواد (۸۲) تا (۹۲) به ” مالیات بر درآمد حقوق ” پرداخته است، طبق ماده (۸۳) قانون اخیر الذکر، ” درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت است از حقوق (مقرری یا مزد، یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و یا غیر مستمر قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیتهای مقرر در این قانون “، چنان که پیداست، ” حقوق و مزایای مربوط به شغل ” مشمول مالیات بر درآمد حقوق قرار می گیرد.
- دادنامه ۶۰۱-۱۳۸۹/۱۲/۰۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری با ابتناء بر ماده (۴۰) قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی مصوب ۱۳۸۴/۰۸/۱۵، خدمات و تسهیلات رفاهی و بالمال وجوه پرداختی به ” کارکنان دولت ” تحت عناوین مهدکودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب، بن کالا و … را ” مزایای مربوط به شاغل ” و خارج از شمول احکام مواد ۸۲ و ۸۳ قانون مالیات های مستقیم می شمرد.
- سازمان امور مالیاتی در مقام تمکین از رای شماره ۶۰۱ دیوان، بخشنامه ای به شماره ۲۱۰/۴۵۲۹ مورخ ۱۳۹۰/۰۲/۲۷ ناظر بر معافیت وجوه پرداختی تحت عناوین مهد کودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب، بن کالا و … صادر می نماید و آن را قابل تسری به بخش غیر دولتی نمی داند.
- در پی صدور رای اصلاحی شماره ۷۳ دیوان عدالت اداری، مبنی بر اصلاح عبارت کارکنان دولت به حقوق بگیران بخشنامه شماره ۸۰/۹۸/۲۰۰ مورخ ۱۳۹۸/۰۸/۲۷ سازمان امور مالیاتی، معافیت های مربوط به مزایای شاغل را به کلیه حقوق بگیران (بخش دولتی و غیر دولتی) تسری می دهد با این عبارت که وجوهی که بابت مهدکودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب و بن کالا در اجرای ماده (۴۰) قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و یا براساس مقررات استخدامی موسسه در حدود متعارف و با ارائه اسناد و مدارک به کلیه کارکنان پرداخت می شود، از شمول حکم مواد ۸۲ و ۸۳ قانون مالیات های مستقیم خارج بوده و مشمول مالیات نمی باشد بخشنامه اخیر به دلیل حذف عبارت و که بیانگر تمثیلی بودن عناوین است با رای شماره ۱۹۵۶-۱۹۵۷ مورخ ۱۴۰۰/۰۱/۱۶ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، از تاریخ تصویب ابطال می شود.
- سازمان امور مالیاتی طی مکاتباتی از جمله نامه شماره ۵۲۸۹۰/۲۰۰/ص مورخ ۱۴۰۰/۰۵/۲۰ از معاونت امور مجلس، حقوقی و استان های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درخواست بیان مصادیق دیگر کمک هزینه های ماده (۴۰) فوق الذکر و اعلام دقیق سقف وجوه پرداختی بابت آن ها، براساس مقررات قانون کار را مطرح می ناید، در نامه سازمان ذکر می شود که مزایای غیر نقدی طبق تبصره ماده (۸۳) قانون مالیات های مستقیم صراحتا از مصادیق درآمد مشمول مالیات است و این با پذیرش مزایای رفاهی و انگیزه ای به عنوان مصداق دادنامه های دیوان (مزایای مربوط به شاغل) در تعارض است، معاونت امور مجلس، حقوقی و استان های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ شماره ۹۴۶۹۴ مورخ ۱۴۰۰/۰۶/۰۷، مصادیق کمک هزینه های رفاهی و انگیزه ای را با توجه به مقررات قانون کار قابل احصاء نمی داند و تصمیم گیری در مورد تفکیک مزایای شغل و مزایای شاغل را به ارزیابی ” ماهیت پرداخت های انجام شده در وجه کارگران از سوی کارفرمایان ” وابسته می داند. در مورد تعیین سقف دقیقی آن مزایا نیز بیان می دارد برخی از مزایا مانند کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار (کمک هزینه خواروبار یا بن کارگری)، کمک هزینه مسکن و کمک هزینه عائله مندی دارای حداقل های قانونی مصوب به شکل سالیانه هستند، اما مجموع این مزایا فاقد سقف قانونی مشخص در مقررات قانون کار هستند.
- سازمان امور مالیاتی نهایتا طی نامه شماره ۷۵۵۷/۲۰۰/ص مورخ ۱۴۰۰/۰۷/۲۴ با ذکر مراتب، رفع ابهام در این موضوع را از معاونت حقوقی رییس جمهور خواستار می شود که پس از وصول پاسخ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به شماره ۱۵۵۲۳۳ مورخ ۱۴۰۰/۰۸/۲۳ و همچنین وصول درخواست رئیس محترم اتاق ایران و دبیر کمیته حمایت از کسب و کار، طی نامه شماره ۹۰۸۵/۱/۱۰/ص مورخ ۱۴۰۰/۰۹/۱۷، جلسه ای به تاریخ ۱۴۰۰/۰۹/۲۷ با حضور نمایندگان محترم سازمان امور مالیاتی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و کارشناسان ذیربط (موضوع دعوت نامه شماره ۱۱۱۰۰۷/۴۶۶۱۱ مورخ ۱۴۰۰/۰۹/۲۱) در معاونت حقوقی ریاست جمهوری برگزار می گردد.
علی هذا، نظر به مراتب فوق، نظر این معاونت به شرح بند ب، اعلام می گردد.
ب) اظهارنظر
۱- در خصوص شمول مالیات بر درآمد حقوق نسبت به ” پاداش افزایش تولید و سود سالانه ” اعلام می گردد:
- نظر به اینکه برابر ماده (۸۳) قانون مالیات های مستقیم ” درآمد مشمول مالیات حقوق، عبارت است از حقوق (مقرری یا مزد، یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل … ” و
- نظر به اینکه برابر دادنامه شماره ۶۰۱ مورخ ۹/۱۲/۱۳۸۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، خدمات و تسهیلات رفاهی و تشویق کارکنان که در ماده ۴۰ قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مجوز پرداخت دارد، مزایای مربوط به شاغل بوده و از شمول ماده (۸۳) قانون مالیات های مستقیم خارج است و
- نظر به اینکه برابر دادنامه اصلاحی شماره ۷۳-۲۷/۰۱/۱۳۹۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، عبارت ” کارکنان دولت ” در دادنامه فوق الاشعار به ” حقوق بگیران ” اصلاح شده و مفاد آن، مبنی بر عدم شمول مالیات حقوق بر تسهیلات رفاهی به کارکنان بخش غیر دولتی نیز تسری داده شده است و
- نظر به اینکه برابر تبصره (۳) ماده (۳۶) قانون کار که مقرر می دارد: ” مزایای رفاهی و انگیزه ای از قبیل کمک هزینه مسکن، خواروبار، کمک عائله مندی و پاداش افزایش تولید و سود سالانه جزء مزد ثابت و مبنا محسوب نمی شود” ، پاداش افزایش تولید از مصادیق مزایای رفاهی و انگیزه ای تلقی شده است،
لذا پاداش افزایش تولید و سود سالانه، موضوع تبصره (۳) ماده (۳۶) قانون کار که طبق ماده ۴۷ همان قانون، به منظور ایجاد انگیزه برای تولید بیشتر و کیفیت بهتر و تقلیل ضایعات و افزایش علاقمندی و بالا بردن سطح درآمد کارگران، مطابق آیین نامه مصوب وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی پرداخت می گردد، از شمول مالیات بر درآمد حقوق خارج است.
۲- در خصوص مصادیق مزایای رفاهی و میزان آن ها اعلام می گردد:
مصادیق مزایای رفاهی در قانون کار، تمثیلی بوده و به نحو حصری بیان نشده است، با وجود این، اهم مصادیق مزایایی که مربوط به شغل نیستند، مطابق قانون کار و دادنامه های شماره ۶۰۱، ۷۳ و ۱۹۵۶-۱۹۵۷ هیات عمومی دیوان عدالت اداری عبارتند از:
۱/۲ – کمک هزینه مسکن، ماهانه معادل چهار میلیون و پانصد هزار (۴.۵۰۰.۰۰۰) ریال به موجب تصویب نامه شماره ۱۹۷۵۶/ت ۵۸۶۷۳ ه مورخ ۲۶/۰۲/۱۴۰۰ هیئت وزیران،
۲/۲ – کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار، ماهانه معادل (۶.۰۰۰.۰۰۰) ریال به موجب بخشنامه شورای عالی کار مصوب ۲۷/۱۲/۱۳۹۹،
۳/۲ – کمک عائله مندی، ماهانه معادل (۴۹۵/۶۵۵/۲) ریال برای هر فرزند به موجب ۸۶ قانون تامین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴،
۴/۲ – پاداش افزایش تولید، مطابق قرارداد موضوع آیین نامه ماده ۴۷ قانون کار مورخ ۲۶/۰۹/۱۳۹۰،
۵/۲- میزان سایر موارد، نظیر مهدکودک، یارنه غذا، ایاب و ذهاب و غیره، چنانچه مقرره خاصی راجع به میزان آن ها وجود نداشته باشد، در چهارچوب قانون کار، تابع توافق و عرف است.
پ) پیشنهاد
در راستای بند (۹) سیاست های کلی نظام قانون گذاری مصوب ۰۲/۰۷/۱۳۹۸ مقام معظم رهبری و تاکید بر لزوم شفافیت و عدم ابهام و نیز استحکام در ادبیات و اصطلاحات حقوقی، پیشنهاد می گردد: وزارت امور اقتصادی و دارایی در مقام تهیه پیش نویس لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم، ابهام ناشی از تفکیک مزایای شغل از شاغل را برطرف نماید.
در صورت نیاز به مشاوره با ما از طریق شماره ۰۹۹۱۳۷۸۳۴۶۱ در ارتباط باشید.
