در این مقاله قصد داریم قانون تجارت را در قالب نکاتی کوتاه و مفید، بیان کنیم:
۱. شرکای شرکت تجاری، تاجر محسوب نمی شوند. مگر اینکه شغل معمول آن ها اعمال تجاری بیان شده در ماده ۲ قانون تجارت باشد. انجام اعمال تجاری برای خود شخص و به حساب خود او انجام می گردد. بنابراین معامله وکیل برای موکل یا مدیر شرکت، موجب تاجر در نظر گرفتن شخص محسوب نمی شود.
۲. تصدی به حمل و نقل به هر روشی که باشد، عمل تجاری ذاتی است. تصدی به حمل و نقل اعم از اینکه حمل و نقل مسافر یا اشیا باشد، تجاری است. ولی قواعد قرارداد حمل ونقل موضوع مواد ۷۳۳ تا ۷۹۷ قانون تجارت ویژه حمل و نقل اشیاء است.
۳. بعضی اعمال تجاری به محض انجام، تجاری قلمداد می شوند. شامل دلالی، حق‌العمل کاری، خرید و تحصیل مال منقول به قصد فروش، عملیات صرافی و بانکی و بیمه می باشند.
۴. برخی اعمال تجاری در صورت تکرار، تجاری قلمداد می شوند. شامل تصدی به حمل و نقل، عملیات حراجی، نمایشگاه‌های عمومی، تصدی به رسانیدن ملزومات، تأسیس و به کار انداختن کارخانه می باشند.
۵. امارهی قانونی: همه معاملات تجار؛ تجاری محسوب می شود و این امر امارهی قانونی است. اثبات خلاف آن با کسی است که ادعای غیر تجاری بودن معامله را دارد.
۶. معاملات غیر منقول به هیچ وجه تجاری محسوب نمی شود. حتی اگر توسط تاجر و برای حوائج تجاری باشد. مگر معاملات غیر منقول شرکت های ساخت و ساز ساختمان که زمین را برای ساخت و فروش خریداری می‌کنند.
۷. ضمانت اجرای نداشتن دفاتر تجاری یا عدم رعایت مقررات مربوط به آن: جزای نقدی و اخذ مالیات به صورت علی الرأس می باشد.
۸. دفاتر مذکور و سایر دفاتری که تجار برای امور تجارتی خود استفاده می کنند، اگر طبق مقررات این قانون مرتب شده باشد، بین تجار در امور تجارتی سندیت خواهد داشت. وگرنه فقط بر علیه صاحب آن معتبر خواهد بود. به علاوه در مقابل غیر تاجر می توانند قرینه محسوب شوند.
۹. زمان ایجاد شخصیت حقوقی در شرکت های با مسئولیت محدود، تضامنی، نسبی و مختلط غیر سهامی: شرکت زمانی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تأدیه و سهم الشرکه‌ی غیر نقدی تقویم و تسلیم شده باشد.
۱۰. در شرکت های سهامی عام، پس از قبول کتبی سمت از سوی مدیران و بازرسان در جلسه مجمع عمومی مؤسس، در شرکت سهامی خاص، از زمان امضاء صورتجلسه ماده ۲۲ ل.ا.ق.ت شرکت تشکیل شده محسوب می شود.
۱۱. در شرکت مختلط سهامی، شرکت زمانی تشکیل می شود که تمام سرمایه شرکت تعهد و لااقل یک سوم آن پرداخت شده باشد.
۱۲. آثار شخصیت حقوقی شرکت های تجاری: داشتن اقامتگاه + وجود تابعیت برای شرکت + تفکیک دارایی شرکت از شرکاء + تفاوت نحوه اداره شرکت و تصمیم گیری
۱۳. اساسنامه شرکت طبق ماده ۸ ل.ا.ق.ت در حکم قانون اداره شرکت است و وجود آن در شرکت های سهامی الزامی است.
۱۴. در خصوص نحوه انتقال سهام اساسنامه نمی تواند برخلاف این مقررات قانونی، قیدی در نظر گیرد. ثبت انتقال سهام با نام در دفتر سهام شرکت الزامی است. به علاوه در شرکت سهامی عام، نقل و انتقال سهام نمی تواند منوط به موافقت مدیران یا مجامع عمومی باشد.
۱۵. محدود کردن اختیارات مدیران در اساسنامه یا به موجب تصمیم مجامع عمومی فقط در روابط بین مدیران و صاحبان سهام معتبر است. در مقابل اشخاص ثالث باطل و کان لم یکن می باشد. این خصوصیت ویژه مدیران شرکت های سهامی است.
۱۶. مقررات اساسنامه و تصمیمات مجامع عمومی نمی تواند به هیچ وجه حق صاحبان سهام را در مورد اقامه دعوی مسئولیت علیه مدیران شرکت محدود کند. شرط رفع مسئولیت از مدیران یا تحدید مسئولیت مدیران نافذ نمی باشد.
۱۷. پس از تصدیق پذیره نویسی، مؤسسین اقدام به دعوت مجمع عمومی مؤسسین می نمایند. در صورت امتناع مؤسسین، الزام آنها به دعوت و تشکیل مجمع مؤسس امکان پذیر نیست. البته اگر امتناع آنها از دعوت مجمع و به تبع آن عدم تشکیل شرکت موجب ورود زیان به پذیره نویسان شود، مسئول جبران خسارت هستند.
۱۸. مجمع عمومی مؤسس پس از تشکیل، طرح اساسنامه را تصویب نموده و اولین مدیران و بازرسان را انتخاب می کنند. مدیران و بازرسان باید کتباً قبول سمت نمایند. اگر قبل از تشکیل شرکت، مؤسسین معامله ای انجام داده باشند و شرکت آن را نپذیرد، مؤسسین مسئول خواهند بود.
۱۹. نصاب اعضای مجمع عمومی مؤسس: حضور دارندگان حداقل نصف سرمایه در مرتبه اول و در مرتبه دوم حضور دارندگان حداقل یک سوم سرمایه.
۲۰. نصاب تصمیم گیری: تصمیمات با اکثریت دو سوم آراء حاضر در جلسه مجمع، رسمیت خواهد داشت.
سخن پایانی
قانون تجارت شامل مفاهیم و قوانین بسیاری می باشد. هر کدام از این قوانین در حوزه ی متفاوتی بیان شده اند. در این مقاله سعی کردیم تعدادی از این قوانین را شرح دهیم.برای مطالعه جدید ترین بخشنامه های حسابداری و حسابرسی به سایت آریا حساب مراجعه کنید.